بررسی تأثیر نیاکان در منظومه های پهلوانی پس از شاهنامه

Authors

عظیم جباره

زهرا ریاحی زمین

abstract

یکی از مضامینی که در بیشتر منظومه­های پهلوانی پس از شاهنامه دیده می­شود، حضور قهرمانان و پهلوانان دور­ه­های گذشته وتأثیر آنها در داستان است. بررسی منظومه­های پهلوانی پس از شاهنامة فردوسی نشان  می­دهد که نیاکان و درگذشتگان- که اغلب قهرمانان و پهلوانان دوره­های گذشته هستند-  به سه گونه در این منظومه­ها حضور یافته­ و تأثیرات بنیادینی در سیر داستان ایجاد کرده­اند: 1- نخست اینکه در بیشتر منظومه­های پهلوانی، دخمه­ها، قلعه­ها و گاه مناره­ای وجود دارد که قهرمان دورةگذشته پندنامه و گنجی در آن به جای گذاشته است؛ اغلب پهلوان/ پادشاه دورةگذشته به وسیلة آن پندنامه با قهرمان داستان ارتباط برقرار می­کند و اندیشة او را تحت تأثیر قرار می­دهد.2- گاه نیز قهرمان دورةگذشته به خواب قهرمان داستان می­آید و با راهنمایی­های خود، او را به راهی می­خواند و یا اینکه از کاری بازمی­دارد. 3- وجود جنگ ابزارهای پهلوانان دورة گذشته در دست قهرمان داستان. گفتنی دیگر اینکه قهرمانان مزبور با دیوان و جادوگران ارتباط دارند و اغلب این قهرمانان برای حفاظت از گنجی که پنهان کرده­اند، از دیوان و جادوان مدد گرفته­اند. در این جستار کوشش شده است با بررسی منظومه­های پهلوانی پس از شاهنامة فردوسی، حضور نیاکان و چگونگی تأثیر آنها در جریان داستان ها بررسی شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

آذر برزین در متون پهلوانی پس از شاهنامه

آذربرزین پسر فرامرز، یکی از یلان نامدار منظومه‌های حماسی پس از شاهنامه است. برای نخستین بار در بهمن‌نامه است که آذربرزین بدون هیچ مقدّمه‌ای وارد داستان می‌شود و پس از کین‌خواهی از بهمن، دیگر سخنی از او به میان نمی‌آید. در منظومه‌های دیگری مانند فرامرزنامۀ بزرگ و شهریارنامه، روایت‌هایی دربارۀ چگونگی آشنایی فرامرز با مادر آذربرزین آمده و در منظومۀ اخیر، حتّی آیندۀ آذربرزین نیز پیش‌بینی شده است. در ...

full text

فردوسی و شاهنامه در منظومه های پهلوانی، دینی و تاریخیِ پس از او(ذیلی بر سرچشمه های فردوسی شناسی)

منظومه هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده اند، از مآخذی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده اند که گردآوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم شا...

full text

زرّین‌قبانامه: منظومه پهلوانی ناشناخته

یکی از منظومه‌های پهلوانی تا امروز ناشناخته ادبِ حماسی ایران زرین‌قبانامه است که در سه دست‌نویسِ موجود از آن با نام‌های شاهنامه اسدی، رستم و سلیمان و زرین‌قبای هفت‌لشکر معرفی شده است. سراینده شیعی متن ناشناس است و بنابر قراینی اثر خویش را در عصر صفویان و در شصت‌سالگی ـ و شاید یکی‌دو سال پیش و پس‌ـ به نظم درآورده است. داستان منظومه در زمان پادشاهی کیخسرو در ایران و پیامبری حضرت سلیمان(ع) روی می‌ده...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی

Publisher: دانشگاه یزد

ISSN 1735-9589

volume 15

issue 29 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023